महाराष्ट्रात महायुती सरकारच्या स्थापनेनंतर देवेंद्र फडणवीस यांनी काल (5 डिसेंबर) मुख्यमंत्रीपदाची शपथ घेतली. 132 आमदारांसह भाजपने मोठ्या बहुमताने विजय मिळवत मुख्यमंत्रीपदाची जबाबदारी पुन्हा फडणवीस यांच्यावर सोपवली. हा त्यांचा तिसरा कार्यकाळ असून 2014 ते 2019 हा पहिला, 2019 साली 80 तासांचा दुसरा, आणि आता 2024 पासून नवीन सुरुवात झाली आहे.
त्यानंतर राष्ट्रवादी काँग्रेसच्या नेत्या आणि खासदार सुप्रिया सुळे यांनी सरकारकडे एक खास मागणी केली आहे. त्यांनी महायुती सरकारच्या निवडणूक आश्वासनांची आठवण करून देत महिलांवरील योजनांमध्ये वाढीचा प्रस्ताव मांडला आहे. यामुळे राज्यातील महिलांच्या अपेक्षा नव्या सरकारकडून वाढल्या आहेत.
लाडकी बहिण योजना: यशस्वी योजना कशी ठरली?
महायुती सरकारने एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वात महिलांसाठी लाडकी बहिण योजना सुरु केली. या योजनेने महिलांना दरमहा 1500 रुपये देण्याची योजना राबवली. ग्रामीण भागात आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल महिलांना यामुळे मोठा आधार मिळाला. एकूण 46 हजार कोटी रुपयांच्या तरतुदीने ही योजना साकारण्यात आली.
ही योजना महिलांसाठी केवळ आर्थिक सहाय्य नाही, तर त्यांना स्वतःच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी स्वातंत्र्य देणारी ठरली. या योजनेच्या यशामुळे 2024 च्या विधानसभा निवडणुकीत महायुतीला मोठा फायदा झाला. भाजपने आपली मतपेढी बळकट करत मोठ्या प्रमाणावर महिला मतदारांना आकर्षित केले.
महायुतीच्या योजनेतील बदलांचा प्रस्ताव
महायुती सरकारने निवडणुकीत दिलेल्या जाहीरनाम्यानुसार लाडकी बहिण योजनेत दरमहा रक्कम 1500 वरून 2100 रुपये करण्याचे आश्वासन दिले होते. फडणवीस सरकारच्या स्थापनेनंतर या योजनेतील बदलावर चर्चा सुरु झाली आहे.
सरकारच्या मते, महिलांसाठी वाढीव रक्कम मंजूर करण्यास निधीची आवश्यकता असून त्यासाठी योजना अंमलात आणण्यासाठी काही महिने लागू शकतात. याशिवाय योजनेच्या लाभार्थ्यांच्या निवडीसाठी कुटुंबाच्या आर्थिक परिस्थितीचा आढावा घेतला जाणार आहे.
सुप्रिया सुळेंची मागणी: महिलांच्या अपेक्षांचे प्रतीक
राष्ट्रवादी काँग्रेसच्या नेत्या सुप्रिया सुळे यांनी महायुती सरकारकडे थेट प्रश्न विचारला की, “आमच्या जाहीरनाम्यानुसार आम्ही सत्तेवर आलो असतो, तर महिलांच्या खात्यात दरमहा 3000 रुपये जमा केले असते. मग महायुती सरकारने किमान 2100 रुपये देण्याची प्रक्रिया लवकर सुरु करावी.”
सुळे यांनी महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणावर भर देत महिलांसाठी निधी वाढवण्याची मागणी केली. त्यांनी पुढे असेही सुचवले की, “डिसेंबरपासूनच किंवा 1 जानेवारी 2025 पासून हा निर्णय लागू करावा.” त्यांच्या या मागणीमुळे महिलांमध्ये या योजनेबाबत आशावाद दिसत आहे.
महायुती सरकारच्या 2024 निवडणुकीतील विजयाचे मुख्य कारण
2024 च्या निवडणुकीत महायुती सरकारने महिलांवर केंद्रित अनेक योजनांची घोषणा केली होती. त्यातील सर्वात महत्त्वाची ठरली लाडकी बहिण योजना. याशिवाय ग्रामीण विकास, शेतकरी कर्जमाफी, आणि महिलांसाठी स्वयंरोजगाराच्या अनेक योजना जाहीर करण्यात आल्या होत्या.
महायुतीने मतदारांना आकर्षित करण्यासाठी त्यांची प्रचारयंत्रणा सशक्त ठेवली. महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणाच्या या योजनेमुळे विरोधी पक्षांचा प्रभाव कमी झाला. विशेषतः महाविकास आघाडीच्या आश्वासनांपेक्षा महायुतीचे आश्वासन अधिक विश्वासार्ह वाटले.
योजना अंमलबजावणीतील अडथळे
लाडकी बहिण योजनेतील रक्कम वाढवण्याचा निर्णय तातडीने होऊ शकला नाही, कारण निधी व्यवस्थापन ही मोठी समस्या आहे. 46 हजार कोटी रुपयांची तरतूद आधीच केली आहे, मात्र 2100 रुपयांच्या वाढीसाठी अतिरिक्त निधी आवश्यक आहे.
त्याशिवाय लाभार्थ्यांची पडताळणी करण्यासाठी कुटुंबातील वार्षिक उत्पन्न, मालमत्ता, आणि कर भरण्याची स्थिती यांसारखे निकष लावले जाणार आहेत. हे निकष कडक असल्यास अनेक लाभार्थी योजनेंतर्गत अपात्र ठरू शकतात.
महिलांसाठी आर्थिक योजनांचे महत्त्व
महिला सक्षमीकरणासाठी सरकारकडून आणलेल्या योजना समाजाच्या मूलभूत गरजांवर आधारित आहेत. ग्रामीण भागातील महिलांना स्वावलंबी बनवणे, त्यांच्या हातात पैसा देणे, आणि त्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी आर्थिक पाठबळ देणे यासाठी अशा योजनांचे योगदान अनन्यसाधारण आहे.
महिला मतदारांना आकर्षित करण्यासाठी प्रत्येक निवडणुकीत राजकीय पक्ष यावर लक्ष केंद्रीत करतात. महायुतीने महिलांसाठी आणलेल्या योजनेमुळे केवळ मतदारच नव्हे तर संपूर्ण समाजावर सकारात्मक परिणाम झाला आहे.
विरोधी पक्षाची भूमिका
महाविकास आघाडीकडून योजनेबाबत टीका करण्यात येत आहे. त्यांनी निवडणूक प्रचारादरम्यान महिलांसाठी 3000 रुपयांची योजना जाहीर केली होती, मात्र आता ते महायुती सरकारवर टीका करत आहेत की, “सत्तेत येऊनही ते 2100 रुपयेही लागू करत नाहीत.”
महाविकास आघाडीने सरकारवर दबाव टाकण्यासाठी महिलांच्या अपेक्षा उंचावल्या आहेत. यामुळे या योजनेबाबत राजकीय वादळ निर्माण झाले आहे.
भविष्याचा विचार: लाडकी बहिण योजना कशी यशस्वी होईल?
महायुती सरकारने या योजनेत सुधारणा करत महिलांसाठी विशेष पावले उचलली तर ही योजना आणखी यशस्वी ठरू शकते.
यशस्वीतेसाठी काही मुख्य मुद्दे:
- निधी व्यवस्थापन: योजनासाठी आवश्यक असलेल्या निधीची तातडीने तरतूद करणे.
- पारदर्शक प्रक्रिया: लाभार्थ्यांची निवड करताना पारदर्शकता राखणे.
- प्रभावी अंमलबजावणी: लाभ वेळेवर पोहोचवण्यासाठी डिजिटल यंत्रणांचा वापर.
- महिला सक्षमीकरण कार्यक्रम: फक्त आर्थिक मदतच नव्हे, तर महिलांना स्वयंरोजगाराची संधी देणाऱ्या योजना सुरू करणे.
महिलांची प्रतिक्रिया
राज्यातील महिलांनी या योजनेवर आनंद व्यक्त केला आहे, परंतु काही जणांनी योजनेतील बदलांबद्दल चिंता व्यक्त केली आहे. “लाडकी बहिण योजना आम्हाला आर्थिक स्थैर्य देत आहे. वाढीव रक्कम मिळाली तर आणखी चांगले होईल, पण योजनाही कायम राहावी,” असे एका लाभार्थिनीने सांगितले.
निष्कर्ष
लाडकी बहिण योजना हा महायुती सरकारचा प्रमुख कार्यक्रम असून महिलांसाठी आर्थिक स्वातंत्र्य आणि आत्मनिर्भरतेचे प्रतीक आहे. या योजनेत प्रस्तावित बदल आणि त्याची अंमलबजावणी लवकर होण्याची गरज आहे. देवेंद्र फडणवीस यांच्या नेतृत्वाखालील सरकारकडून महिलांच्या अपेक्षा अधिक आहेत, आणि योग्य निर्णय घेतल्यास महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी ही योजना मैलाचा दगड ठरू शकते.
